การจดบันทึกข้อความ
ความหมาย
บันทึก คือ ข้อความที่จดไว้เพื่อช่วยความทรงจำหรือเพื่อเป็นหลักฐานเป็นการเขียนข้อความ
ย่อ ๆ ไว้เพื่อความจำ ผู้เขียน บันทึกอาจเขียนไว้อ่านคนเดียว หรือเขียนให้คนอื่นอ่าน หรือเขียนเพื่อพิมพ์เผยเพื่อทางสื่อมวลชนก็ได้
บันทึกที่ใช้กันอยู่เสมอมีหลายอย่าง เช่น บันทึกเหตุการณ์ประจำวันในสมุดบันทึกส่วนตัว บันทึกเหตุการณ์สำคัญหรือกิจกรรมอันมีคุณค่าที่ทำเป็นครั้งคราว บันทึกเนื้อหาสาระของความรู้เรื่องต่าง ๆ ฯลฯ บันทึกนี้เราอาจใช้ให้เป็นประโชน์มิใช่เฉพาะวิชาภาษาไทยเท่านั้นหากให้กับวิชาอื่น ๆ ได้ทุกวิชา
การเขียนบันทึกอาจนำความรู้และทักษะที่ได้จากการฝึกเขียนย่อหน้ามาใช้กับการเขียนได้อย่างมั่นใจ เพราะใช้หลักในการเขียนทำนองเดียวกัน ต่างกันแต่เนื้อหาและรูปแบบในการเขียนบ้างเท่านั้น
ประเภทของการจดบันทึกข้อความ
การจดบันทึกอาจจำแนกออกได้ดังนี้
1. การจดบันทึกจากการฟัง เช่น จดบันทึกคำบรรยาย ปาฐกถา การสัมภาษณ์ การประชุม รายการจากวิทยุ และโทรทัศน์
2. จดบันทึกจากการอ่าน เช่น จดบันทึกจากหนังสือ หนังสือพิมพ์ ตลอดจนเอกสารสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ
นักเรียนจะจดบันทึกจากแหล่งใดก็ตาม มีหลักสำคัญที่ควรระลึกไว้ดังนี้
1. เก็บข้อมูลหรือข้อความให้ถูกต้องตรงตามตามที่ ปรากฏอยู่จริง
2. ระบุแหล่งที่มาให้ชัดเจน รวมทั้งบอกวัน เดือน ปี ที่ได้บันทึกไว้ด้วย
3. จดบันทึกอย่างมีระบบให้เป็นระเบียบเดียวกัน
วิธีจดบันทึกจากการฟัง
การจดบันทึกจากการฟังจะได้ผลเพียงใด ขึ้นอยู่กับสมรรถภาพในการฟังของผู้จดบันทึก นักเรียนควรพยายามเพิ่มพูนประสบการณ์ในการฟังของตนให้มากยิ่งขึ้น เพื่อที่จะได้สามารถฟังแล้วเข้าใจจับประเด็น วิเคราะห์ และตีความได้
ขณะที่กำลังฟังอยู่นั้น เราไม่สามารถจดจำคำพูดได้ทุกคำ ฉะนั้นวิธีจดบันทึกจากการฟังจึงจำเป็นต้องรู้จักเลือกจดเฉพาะประเด็นสำคัญ กล่าวคือต้องสามารถแยกใจความสำคัญออกจากพลความได้ ข้อความตอนใดที่ไม่สำคัญหรือไม่เกี่ยวกับเรื่องนั้นโดยตรงก็ไม่จำเป็นต้องจด ทั้งนี้อาจใช้อักษรย่อหรือเครื่องหมายที่ใช้กันอยู่ทั่วไป เพื่อให้บันทึกได้อย่างรวดเร็ว เช่น
ร.ร. แทน โรงเรียน
ร.1 แทน รัชกาลที่ 1
">" แทน มากกว่า
นักเรียนอาจใช้อักษรย่อหรือเครื่องหมายของนักเรียนเองโดยเฉพาะ แต่ทั้งนี้ต้องให้เป็นระบบ
จะได้ไม่สับสนภายหลัง
วิธีจดบันทึกจากการอ่าน
ในการจดบันทึกจากการอ่านนั้น มีสิ่งสำคัญจะต้องเข้าใจและปฏิบัติ 3 ประการคือ
1. การบอกแหล่งที่มา
2. วิธีจดบันทึกข้อความ
3. รูปแบบในการจดบันทึก
การบอกแหล่งที่มา การบอกแหล่งที่มาของข้อความที่บันทึก เป็นการแสดงมารยาทอันดีต่อเจ้าของเรื่องเดิม และเป็นประโยชน์ในการแสดงหลักฐานอ้างอิงด้วย การบอกแหล่งที่มานั้น ควรใช้ให้เป็นระบบเดียวกัน ดังตัวอย่างข้างล่างนี้
หนังสือเล่ม ให้ระบุ
ชื่อผู้แต่ง. ชื่อเรื่อง . ครั้งที่พิมพ์. สถานที่พิมพ์ : สำนักพิมพ์หรือโรงพิมพ์, ปีที่พิมพ์.หน้า
ตัวอย่าง วิภา กงกะนันท์. วรรณคดีศึกษา. กรุงเทพ : ไทยวัฒนพานิช, 2523. 10 หน้า.
นิตยสารหรือวารสาร ให้ระบุ
ชื่อผู้แต่ง. “ชื่อเรื่อง.” ชื่อหนังสือพิมพ์ วันที่ เดือน ปี : เลขหน้า.
ตัวอย่าง สมศรี สุกุมลนันท์. แก้วมาลูน. สตรีสาร. 34 (มิถุนายน 2524) : 91-95.
หนังสือพิมพ์ ให้ระบุ
ชื่อผู้แต่ง. “ชื่อเรื่อง.” ชื่อหนังสือพิมพ์ วันที่ เดือน ปี : เลขหน้า.
ตัวอย่าง ดีพร้อม ไชยางค์เกียรติ. “ทำปุ๋ยหมักใช้ได้ใน 32 วัน” ไทยรัฐ. (27 กรกฎาคม 2524) : 7
(ในกรณีที่ไม่ปรากฏรายการชื่อผู้แต่ง ให้ใส่ชื่อบทความไว้ในตำแหน่งรายการชื่อผู้แต่ง)
ตัวอย่าง “นมผงเลี้ยงทารก ความสูญเปล่าของประเทศยากจน.”สยามรัฐ. (19 มิถุนายน 2524):4.
วิธีจดบันทึกข้อความ วิธีจดบันทึกข้อความ อาจทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้จดบันทึกที่สำคัญ ๆ มีดังนี้
1. จับสาระสำคัญของข้อความที่อ่านและจดบันทึกโดยใช้ถ้อยคำของเราเอง ทั้งนี้ให้ตรงกับความเดิมโดยไม่ต่อเติม
2. ใช้ถ้อยคำบางคำที่สำคัญจากต้นฉบับประสมถ้อยคำของเราเอง โดยไม่ต้องต่อเติมเช่นเดียวกัน
3. จดข้อความตอนใดตอนหนึ่งจากหนังสือหรือเอกสารที่เราอ่านเพื่อใช้ในการอ้างอิงโดยจดให้ตรงตามต้นฉบับทุกประการ ใส่เครื่องหมายอัญประกาศกำกับไว้
4. ทำโดยวิธีใดวิธีหนึ่ง 3 วิธีข้างต้น และแสดงความคิดเห็นหรือข้อสังเกตเพิ่มเติมโดยระบุไว้ให้ชัดว่า ตอนนี้เป็นความคิดเสริมของเรา และแยกเขียนไว้อีกตอนหนึ่งต่างหาก
รูปแบบในการจดบันทึก การจดบันทึกควรจดเพียงด้านเดียวบนแผ่นกระดาษที่มีขนาดเดียวกัน เราควรวางรูปแบบในการจดบันทึกตามลำดับดังนี้ หัวข้อใหญ่ หัวข้อย่อย แหล่งที่มาของเอกสารที่อ่าน เลขหน้าที่ข้อความนั้นปรากฏ เนื้อความ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
การทำปุ๋ยหมัก-สูตรวัสดุที่ใช้
ดีพร้อม ไชยางค์เกียรติ. “ทำปุ๋ยหมักใช้ได้ใน 32 วัน” ไทยรัฐ. (27 กรกฎาคม 2524) : 7
สูตรวัสดุที่ใช้ทำปุ๋ยหมักของกรมพัฒนาที่ดิน เศษพืช (ใบไม้ใบหญ้าเศษฟางกากอ้อย หรืออื่น ๆ 1000 กิโลกรัม มูลสัตว์ 200 กิโลกรัม ปุ๋ยแคลเซียมแอมโมเนีย ไนเตรด 2 กิโลกรัมอะโกแม็กซ์เซ็ลโลสแตท (ตัวเชื้อ) 90 กรัม อะโกแม็กซ์ชนิดเข้มข้น (สารเร่ง) 100 ซี.ซี. )
|
